Ẩm thực Việt Nam không thiếu những món ngon cầu kỳ, hấp dẫn, nhưng đôi khi, một món ăn vặt giản dị lại khiến người ta nhớ mãi. Với người Quảng Trị, Bánh Tu Huýt chính là một trong những món ăn như thế – không lộng lẫy, không sang trọng, nhưng lại là một phần ký ức tuổi thơ gắn với bếp lửa quê nhà, với tiếng cười giòn tan và âm thanh "tu huýt" vang lên từ bàn tay trẻ nhỏ.
Bánh Tu Huýt là gì? Nguồn gốc từ một tiếng gọi thân thương
Tên gọi "Tu Huýt" có phần lạ tai nhưng lại bắt nguồn từ chính âm thanh phát ra khi thổi vào chiếc bánh. Giữa thân bánh có một lỗ nhỏ thông suốt, và khi người ta thổi nhẹ vào đó, bánh sẽ tạo ra tiếng "tu... huýt" như tiếng còi – một trải nghiệm thú vị không chỉ dành cho trẻ em mà cả người lớn cũng khó quên.
Vì lẽ đó, món bánh không chỉ ngon mà còn gắn liền với niềm vui, sự tò mò, và ký ức vui tươi của bao thế hệ người Quảng Trị. Có thể nói, bánh Tu Huýt không chỉ là món ăn – mà là một phần di sản tinh thần của mảnh đất miền Trung đầy nắng gió.
Nguyên liệu và cách làm bánh Tu Huýt Quảng Trị
Nguyên liệu dân dã, dễ kiếm
Để làm ra những chiếc bánh Tu Huýt đơn sơ nhưng đầy hấp dẫn, người dân thường sử dụng những nguyên liệu sẵn có, mang đậm chất quê:
- Bột gạo tẻ (hoặc trộn thêm bột gạo nếp): tạo độ dẻo, dai vừa phải
- Nước lọc: để pha bột
- Muối hoặc một chút đường: tùy theo khẩu vị
- Khuôn tre hoặc ống nhỏ: để tạo hình bánh có lỗ ở giữa
Quy trình làm bánh
- Pha bột: Gạo được ngâm mềm, xay nhuyễn thành bột nước rồi để lắng. Sau đó người làm sẽ quấy đều với nước, nêm thêm ít muối hoặc đường.
- Đổ khuôn: Dùng khuôn có hình ống hoặc vòng tròn rỗng giữa để đổ bột, tạo ra hình dáng đặc trưng có lỗ thông suốt ở giữa.
- Hấp chín: Bánh được đặt lên nồi hấp lớn. Khi hơi nước bốc lên, bánh sẽ từ từ chín đều, bề mặt trong mờ và thơm mùi gạo mới.
Mẹo nhỏ: Bánh Tu Huýt ăn ngon nhất khi còn nóng hổi, lớp vỏ mềm dẻo, không bở, không cứng.
Hương vị bánh Tu Huýt – Giản dị mà ấm lòng
Không cần nhân thịt, không cầu kỳ gia vị, bánh Tu Huýt chinh phục người ăn bằng hương thơm thuần khiết của bột gạo, cùng cảm giác nóng ấm, mềm dẻo, nhẹ nhàng tan trong miệng. Có thể ăn kèm một chút nước mắm pha loãng hoặc mắm nêm chua ngọt, tùy vào khẩu vị từng gia đình.
Điều đặc biệt là cảm giác được thổi "tu huýt" khi cầm chiếc bánh nóng trên tay – như thể mọi mệt mỏi tan biến, chỉ còn lại tiếng cười, sự ngạc nhiên và niềm vui mộc mạc. Một món ăn – hai trải nghiệm: vừa ngon miệng, vừa vui tai.
Bánh Tu Huýt và ký ức tuổi thơ xứ Quảng
Với người dân Quảng Trị, bánh Tu Huýt là một phần của tuổi thơ không thể tách rời. Đó là những buổi sáng mùa đông, khi bà hoặc mẹ nhóm bếp lửa hồng, hấp bánh trong chiếc xửng tre cũ kỹ. Trẻ con thì xếp hàng, vừa đợi bánh, vừa thi nhau thổi tu huýt để khoe tiếng kêu "to và vang nhất."
Không chỉ là món ăn, bánh Tu Huýt là kỷ niệm, là nỗi nhớ, là tình thân. Mỗi người con xa quê khi trở về đều mong được một lần cầm lại chiếc bánh năm xưa, nghe lại âm thanh "tu huýt" của thuở nhỏ.
Mua bánh Tu Huýt ở đâu khi đến Quảng Trị?
Hiện nay, bánh Tu Huýt vẫn được bày bán tại các chợ quê, đặc biệt là vào buổi sáng sớm. Du khách có thể tìm thấy tại:
- Chợ Đông Hà
- Chợ Cầu, Cam Lộ, Hải Lăng
- Một số quán bánh truyền thống hoặc nhà dân nấu theo đơn đặt hàng
Ngoài ra, một số tour ẩm thực địa phương hoặc homestay tại Quảng Trị còn tổ chức trải nghiệm "Tự tay làm bánh Tu Huýt" – giúp du khách vừa thưởng thức, vừa học cách làm món bánh dân gian thú vị này.
Bánh Tu Huýt Quảng Trị không chỉ là một món ăn vặt đơn giản. Đó là tiếng gọi của ký ức, là âm thanh tuổi thơ vang vọng giữa miền đất nắng gió. Trong những ngày bận rộn, nếu một lần được cầm chiếc bánh nhỏ, thổi một tiếng “tu huýt” và cảm nhận hơi ấm len vào đầu lưỡi – bạn sẽ hiểu vì sao người Quảng Trị luôn yêu món bánh này đến vậy.