Sông Bạch Đằng, nằm ở phía Bắc Việt Nam, không chỉ là một dòng sông quan trọng về mặt địa lý mà còn là nơi ghi dấu những chiến công lẫy lừng trong lịch sử dân tộc. Trải qua ba trận thủy chiến quan trọng, Khu Di Tích Lịch Sử Bạch Đằng đã trở thành di tích lịch sử đặc biệt, thu hút nhiều du khách và nhà nghiên cứu.
1. Vị trí và tầm quan trọng của sông Bạch Đằng
Sông Bạch Đằng chảy qua địa phận tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hải Phòng, là tuyến đường thủy chiến lược nối liền biển Đông với các vùng nội địa. Với vị trí chiến lược này, sông Bạch Đằng đã chứng kiến nhiều trận đánh quan trọng trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.
2. Ba trận thủy chiến lịch sử trên sông Bạch Đằng
- Trận Bạch Đằng năm 938: Ngô Quyền đã lãnh đạo quân dân ta đánh bại quân Nam Hán, chấm dứt hơn 1.000 năm Bắc thuộc, mở ra kỷ nguyên độc lập cho dân tộc. Chiến thắng này được coi là bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Việt Nam.
- Trận Bạch Đằng năm 981: Dưới sự chỉ huy của Lê Hoàn, quân Đại Cồ Việt đã đánh bại quân Tống, bảo vệ vững chắc nền độc lập non trẻ. Chiến thắng này khẳng định sự trưởng thành của quân đội và tinh thần đoàn kết của dân tộc.
- Trận Bạch Đằng năm 1288: Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã sử dụng chiến thuật cắm cọc gỗ dưới lòng sông, tiêu diệt đoàn thuyền chiến của quân Nguyên-Mông, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. Chiến thắng này được xem là một trong những trận thủy chiến vĩ đại nhất trong lịch sử thế giới.
3. Khu di tích lịch sử Bạch Đằng
Để tưởng nhớ và tôn vinh những chiến công oanh liệt, khu di tích lịch sử Bạch Đằng đã được thành lập, bao gồm nhiều điểm tham quan quan trọng:
- Bãi cọc Bạch Đằng: Đây là nơi còn lưu giữ những cọc gỗ được sử dụng trong trận chiến năm 1288. Những cọc gỗ này được cắm xuống lòng sông để ngăn chặn và tiêu diệt thuyền địch khi thủy triều xuống. Việc phát hiện và bảo tồn bãi cọc này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về chiến thuật quân sự độc đáo của cha ông.
- Đền Trần Hưng Đạo: Ngôi đền thờ vị anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo, người có công lớn trong việc đánh bại quân Nguyên-Mông. Kiến trúc đền mang đậm nét truyền thống, là nơi người dân và du khách đến dâng hương, tưởng nhớ công lao của ngài.
- Miếu Vua Bà: Theo truyền thuyết, Vua Bà là người đã giúp Trần Hưng Đạo hiểu rõ về thủy triều sông Bạch Đằng, góp phần quan trọng trong chiến thắng. Miếu thờ bà là biểu tượng của sự tri ân và tôn kính đối với những người có công trong lịch sử.
- Đình Yên Giang: Đình làng Yên Giang không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa của người dân địa phương mà còn là nơi tổ chức lễ hội Bạch Đằng hàng năm, thu hút đông đảo du khách tham gia.
4. Lễ hội truyền thống tại khu di tích
Hàng năm, vào ngày 8 tháng 3 âm lịch, lễ hội Bạch Đằng được tổ chức nhằm tưởng nhớ và tôn vinh những chiến công lịch sử. Lễ hội bao gồm nhiều hoạt động như rước kiệu, dâng hương, diễn xướng dân gian và các trò chơi truyền thống, tạo không khí sôi động và trang nghiêm.
5. Giá trị giáo dục và nghiên cứu
Khu di tích Bạch Đằng không chỉ là điểm tham quan du lịch mà còn là nơi giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ. Các hiện vật, di chỉ tại đây cung cấp nguồn tư liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu lịch sử, khảo cổ học.
Di tích lịch sử Bạch Đằng là minh chứng sống cho tinh thần bất khuất và trí tuệ quân sự kiệt xuất của dân tộc Việt Nam trong công cuộc bảo vệ độc lập. Với cảnh quan thiên nhiên hòa quyện cùng giá trị lịch sử sâu sắc, nơi đây xứng đáng là điểm đến không thể thiếu trong hành trình khám phá các di sản văn hóa – lịch sử của đất nước.