Lễ Hội Đom Lơng Néak Tà, còn được biết đến với tên gọi Lễ hội Ông Tà, là một sự kiện văn hóa truyền thống quan trọng của người Khmer tại tỉnh Trà Vinh. Được tổ chức hàng năm tại các miếu Néak Tà, lễ hội này không chỉ thể hiện tín ngưỡng dân gian sâu sắc mà còn là dịp để cộng đồng cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và cuộc sống bình an.
Ý nghĩa của Lễ hội Đom Lơng Néak Tà
Trong văn hóa Khmer, Néak Tà (hay Ông Tà) được coi là vị thần bảo hộ cho phum, sóc và gia đình. Người dân tin rằng Néak Tà có quyền năng bảo vệ và mang lại sự thịnh vượng cho cộng đồng. Do đó, lễ hội Đom Lơng Néak Tà được tổ chức nhằm tôn vinh vị thần này, đồng thời cầu nguyện cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt và sức khỏe dồi dào cho mọi người.
Thời gian và địa điểm tổ chức
Lễ hội thường diễn ra vào các tháng 3, 4 và 5 âm lịch, thời điểm chuyển giao giữa mùa khô và mùa mưa, khi người nông dân bắt đầu vụ gieo cấy mới. Mỗi phum, sóc sẽ chọn một ngày cụ thể để tổ chức lễ hội tại miếu Néak Tà của mình. Trước đây, lễ hội kéo dài nhiều ngày, nhưng hiện nay thường được tổ chức trong hai ngày để phù hợp với nhịp sống hiện đại.
Các nghi thức trong lễ hội
- Dọn dẹp và trang trí miếu Néak Tà: Người dân tập trung làm sạch khu vực miếu, trang trí rực rỡ để chào đón lễ hội.
- Dâng lễ vật: Mỗi gia đình chuẩn bị lễ vật như hoa quả, thức ăn và các vật phẩm khác để dâng lên Néak Tà, thể hiện lòng thành kính và biết ơn.
- Cúng bái và cầu nguyện: Các sư sãi chủ trì nghi thức cúng bái, tụng kinh cầu an cho cộng đồng.
- Hoạt động văn hóa, thể thao: Sau phần nghi lễ, người dân tham gia các hoạt động như biểu diễn nhạc ngũ âm, múa Rô băm, hát Dù kê, cùng nhiều trò chơi dân gian như kéo co, đập nồi, leo cột mỡ, tạo không khí vui tươi và gắn kết cộng đồng.
Lễ hội Đom Lơng Néak Tà và phát triển du lịch
Nhận thấy giá trị văn hóa đặc sắc của lễ hội, tỉnh Trà Vinh đã triển khai nhiều biện pháp bảo tồn và phát huy, gắn kết với phát triển du lịch. Năm 2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận Lễ hội Đom Lơng Néak Tà là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, khẳng định tầm quan trọng của lễ hội trong kho tàng văn hóa Việt Nam. Việc bảo tồn và quảng bá lễ hội không chỉ giúp duy trì bản sắc văn hóa dân tộc mà còn thu hút du khách, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Lễ hội Đom Lơng Néak Tà là minh chứng sống động cho sự phong phú và đa dạng của văn hóa Khmer, phản ánh tinh thần đoàn kết và lòng biết ơn sâu sắc của cộng đồng đối với các vị thần bảo hộ. Tham gia lễ hội, du khách sẽ có cơ hội trải nghiệm những nét văn hóa độc đáo, hòa mình vào không khí lễ hội sôi động và hiểu thêm về đời sống tinh thần của người Khmer tại Trà Vinh