Ngũ Động Thi Sơn, một tuyệt tác thiên nhiên ẩn mình tại xã Thi Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, là điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích khám phá hang động và tìm hiểu văn hóa lịch sử. Với hệ thống năm hang động liên hoàn nằm sâu trong lòng núi Cấm, Ngũ Động Thi Sơn không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp huyền bí mà còn bởi những giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc.
Vị trí địa lý và cách di chuyển
Ngũ Động Thi Sơn thuộc thôn Quyển Sơn, xã Thi Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, cách thành phố Phủ Lý khoảng 8 km theo quốc lộ 21A. Từ Hà Nội, du khách có thể di chuyển theo quốc lộ 1A về phía Nam, đến khu công nghiệp Đồng Văn rồi rẽ phải khoảng 20 km để đến địa điểm. Ngoài ra, có thể đi theo quốc lộ 21B từ quận Hà Đông, men theo đê sông Đáy đến địa phận xã Thi Sơn và hỏi thăm khu danh thắng đền Trúc - Ngũ Động Thi Sơn.
Lịch sử và truyền thuyết
Theo truyền thuyết, vào năm 1069, khi Thái úy Lý Thường Kiệt hành quân qua Thi Sơn, một trận cuồng phong đã cuốn lá cờ của ông lên đỉnh núi Cấm. Thấy điềm lạ, ông dừng lại, lập đàn tế trong rừng trúc gần ngôi đền thờ hai mẹ con bà hàng nước. Hai mẹ con bà hiện lên báo mộng, xin cùng đi theo phù ngài đánh giặc. Sau chiến thắng trở về, Lý Thường Kiệt đã dừng lại tạ ơn, khao thưởng dân làng, dạy họ nghề canh nông và truyền cho họ làn điệu hát Dậm độc đáo. Người dân địa phương đã xây dựng đền Trúc để thờ phụng ông, tạo nên một quần thể di tích lịch sử - thắng cảnh độc đáo.
Cấu trúc và vẻ đẹp của Ngũ Động Thi Sơn
Ngũ Động Thi Sơn gồm năm hang động tự nhiên nối tiếp nhau, kéo dài hàng trăm mét, ăn sâu vào lòng núi Cấm. Mỗi hang động mang một vẻ đẹp riêng với những khối thạch nhũ hình thành qua hàng triệu năm, tạo nên những hình thù kỳ thú và độc đáo.
- Hang đầu tiên: Không gian rộng rãi, trần hang cao với những khối thạch nhũ rủ xuống như những bức rèm đá lộng lẫy.
- Hang thứ hai: Lối đi hẹp hơn, nhưng chứa đựng nhiều thạch nhũ có hình thù kỳ lạ, giống như những tác phẩm điêu khắc tự nhiên.
- Hang thứ ba: Đặc biệt với những khối đá có khả năng phát ra âm thanh khi gõ vào, giống như một bản nhạc tự nhiên độc đáo.
- Hang thứ tư: Là hang động lớn nhất, có nhiều nhánh nhỏ và hốc sâu, tạo điều kiện cho những người ưa thích khám phá mạo hiểm.
- Hang thứ năm: Từ đây, du khách có thể leo lên đỉnh núi và chiêm ngưỡng toàn cảnh vùng đất Thi Sơn từ trên cao.
Đặc biệt, trong hang động còn có những nhũ đá bên rỗng, có nhiều hang thông với nhau. Du khách có thể gõ vào nhũ đá và sẽ phát ra tiếng như tiếng đàn, tiếng cồng chiêng, tạo nên trải nghiệm thú vị và độc đáo.
Đền Trúc - Điểm nhấn văn hóa
Nằm trong quần thể khu du lịch, đền Trúc là một công trình kiến trúc độc đáo, được xây dựng bằng gỗ lim, gồm tam quan, sân đền, tòa tiền đường và hậu cung. Đền được bao quanh bởi rừng trúc xanh mát, tạo nên khung cảnh thơ mộng và yên bình. Đây là nơi thờ phụng Lý Thường Kiệt và cũng là nơi diễn ra lễ hội hát Dậm truyền thống, thu hút đông đảo du khách thập phương.
Thời điểm lý tưởng để tham quan
Ngũ Động Thi Sơn mở cửa đón khách tham quan quanh năm, nhưng thời điểm lý tưởng nhất để ghé thăm là vào mùa xuân (tháng 2 – tháng 4) và mùa thu (tháng 9 – tháng 11). Lúc này, thời tiết mát mẻ, khô ráo, thuận lợi cho việc khám phá hang động và tham gia các lễ hội truyền thống tại địa phương. Du khách nên tránh đi vào mùa mưa (tháng 5 – tháng 8) do đường đi có thể trơn trượt và một số hang động có thể bị ngập nước.
Lưu ý khi tham quan
- Trang phục: Nên mặc quần áo gọn gàng, giày thể thao hoặc giày leo núi để thuận tiện cho việc di chuyển trong hang động.
- Đèn pin: Mặc dù trong hang đã có hệ thống chiếu sáng, nhưng việc mang theo đèn pin cá nhân sẽ giúp du khách quan sát rõ hơn những chi tiết trong hang.
- Hướng dẫn viên: Nên có hướng dẫn viên địa phương đi cùng để được giới thiệu chi tiết về lịch sử, văn hóa và những câu chuyện thú vị liên quan đến Ngũ Động Thi Sơn. Hướng dẫn viên cũng sẽ giúp du khách đi lại an toàn, tránh lạc đường trong hệ thống hang động dài và phức tạp.
- Bảo vệ môi trường: Không vứt rác bừa bãi, không chạm vào nhũ đá để tránh làm tổn hại đến sự phát triển tự nhiên của chúng. Giữ gìn cảnh quan sạch đẹp là trách nhiệm của mỗi du khách khi đến đây.
Ngũ Động Thi Sơn không chỉ là một điểm du lịch sinh thái độc đáo mà còn là một di sản văn hóa, lịch sử quan trọng của Hà Nam. Hệ thống hang động kỳ vĩ kết hợp với đền Trúc linh thiêng tạo nên một điểm đến hấp dẫn, phù hợp cho cả những ai yêu thích khám phá thiên nhiên lẫn những người tìm kiếm không gian tâm linh bình yên.